Gedeputeerde Henk Jumelet heeft er alle vertrouwen in dat het Drentse platteland in 2020 is voorzien van snel internet. Maar dan moet alles meezitten.

Om op te stoten in de vaart der volkeren is snel internet voor veel mensen onmisbaar. Een basisbehoefte zelfs. Het Drentse buitengebied moet zich in veel gemeenten nog behelpen met internet dat via de telefoonkabel de woning of het bedrijf binnenkomt. Maar de inter-actie met de buitenwereld via een dun koperdraadje verloopt moeizaam. En dus moet de gebruiker geduld hebben. Wachten duurt altijd lang en kost bij bedrijfsmatig gebruik ook nog eens geld.

Dus: snel internet voor alle Drenten. Probleem is dat de grote aanbieders van glasvezel tot voor kort met een flinke boog om de zogeheten witte vlekken op de internetkaart heenliepen. Tom Poes, verzin een list. Want het is nogal wat. Langs alle woningen en bedrijfsgebouwen in het buitengebied, van Nieuw-Schoonebeek tot Nietap en van Darp tot De Groeve, moet een kabel worden gelegd. Meter voor meter sleuven graven, kabels uitrollen en gaten ‘schieten’ onder wegen door. Een operatie waar tientallen miljoenen euro’s mee zijn gemoeid. Ga er maar aan staan.

Wie denkt dat de aanleg van snel internet (vanwege de omvang en de noodzaak) per definitie een zaak van de overheid is, heeft het mis. In Drenthe is gekozen voor een andere aanpak dan in bijvoorbeeld Groningen en Friesland: het gaat in onze provincie van onderaf. Burgers nemen het initiatief en trekken de kar. In veel gevallen wordt het burgerinitiatief, eenmaal tot volle wasdom gekomen, omgezet in een plaatselijke coöperatie of bedrijf. Beter: dat is de bedoeling, want Drenthe zit nog middenin de aanleg. Degene die het hardst aan de kar trekt, kan dan ook de baas van het spul worden.

Inmiddels zijn in Drenthe ook commerciële partijen actief. Denk aan Re-Net, Glasvezel Buitenaf, Delta Rijssen, Mabin/GlasDraad en Wessels/KPN. Aan de plaatselijke vrijwilligers, ook wel ambassadeurs genoemd, de taak mensen warm te maken. De marktpartijen moeten zorgen voor de financiering, aanleg, exploitatie en het beheer van het glasvezelnetwerk.

Dat de provincie Drenthe voor bottom-up heeft gekozen, is volgens Alie Hut van de Coöperatie Glasvezel Noord geen verkeerde keuze. ,,Het is voor ons al moeilijk genoeg om voldoende mensen vooraf warm te maken voor een abonnement op snel internet. En dan werkt het creëren van draagvlak van onderaf een stuk beter. Als de overheid de glasvezel aanlegt, leunen mensen achterover. ‘Het komt toch wel goed’, denken ze dan. Er moet dan nog veel harder worden gewerkt om mensen over de streep te trekken.’’

En hoe zit het met de animo in Noordenveld en Tynaarlo, het werkgebied van de coöperatie? Gaat het lukken in 2020?

Hut: ,,Ongeveer de helft, dan hebben we het over pakweg 1600 aansluitingen, ligt er al in. In de andere helft van ons werkgebied zijn we nog bezig met de inventarisatie van de vraag. We hebben het percentage nog niet op orde. Uitgangspunt is dat 65 procent van de mensen meedoet, maar nu zitten we nog op 40 procent. We hebben nog het nodige te doen, maar gooien zeker de handdoek niet in de ring.’’

In Drenthe gaat het om het aansluiten van 24.500 adressen op snel internet. Dit zijn de zogeheten witte adressen: daar is geen internet beschikbaar met een snelheid van minimaal 30 MB per seconde. De provincie, die (indien nodig) financiert en faciliteert, verwacht dat eind dit jaar 9000 witte adressen zijn aangesloten.

In de plannen worden daarnaast ook grijze adressen meegenomen. Dat zijn gebieden (vaak binnen de bebouwde kom) waar één exploitant van snel internet actief is. In Drenthe gaat het ook nog eens om het aansluiten van bijna 30.000 grijze adressen.

Snel internet in de hele provincie in 2020 is een reële ambitie, zegt algemeen directeur Eddy Veenstra van Rendo. Dochterbedrijf Re-Net is een betrekkelijk nieuwe, maar ook meteen grote speler op de Drentse glasvezelmarkt. Samen met plaatselijke initiatiefgroepen in De Wolden, Hoogeveen, Westerveld en Aa en Hunze/Tynaarlo is Re-Net bezig met de aanleg of de inventarisatie van de animo. Met Glasvezel Zuidenveld in Coevorden is het bedrijf nog ‘in gesprek’.

Met Glasvezel De Wolden leek Re-Net een pikstart te hebben, maar bij de buren in Westerveld is het bedrijf verwikkeld geraakt in een bikkelharde concurrentiestrijd. In die gemeente gebeurde lange tijd niets en ineens zijn er twee initiatieven die dingen naar de gunst van de internetgebruiker.

Re-Net wil vooraf 40 procent van de ongeveer 4000 adressen strikken voor een abonnement, terwijl Westerveld op Glas met financier Delta Rijssen en exploitant KPN ongeacht de animo gaat aanleggen. De vrees bestond dat beide initiatieven elkaar kapot zouden concurreren en er in Westerveld helemaal geen snel internet zou komen. Laatstgenoemde club heeft inmiddels de daad bij het woord gevoegd en is begonnen. Mocht Re-Net medio oktober het benodigde percentage binnen hebben, dan is het theoretisch mogelijk dat verschillende graafploegen in optocht door de gemeente gaan.

Glasvezel De Wolden, met ruim 10.000 aansluitingen straks het grootste netwerk van Drenthe, zou rond deze tijd klaar moeten zijn. Directeur Gerhard Kippers zegt dat het maart volgend jaar wordt.

De kans is groot dat Glasvezel Zuidenveld, waar Kippers ook de scepter zwaait, 2020 niet gaat halen. ,,De oplevering wordt waarschijnlijk 2021, maar we hebben de aannemer al vastgelegd.’’

Voor Snel Internet Buitengebied Emmen (SIBE) zijn het spannende tijden. Tot 1 december kunnen mensen zich hier nog aanmelden. Is de animo 50 procent of meer, dan gaat de schop in de grond.

,,Ik ben er optimistisch over. In 2019 zal het Emmer buitengebied grotendeels zijn voorzien van glasvezel. De rest volgt dan in 2020’’, zegt secreatris Angela Wolbers van SIBE. De organisatie werkt samen met financier GlasDraad, die in Oost-Groningen als Mabin aan de weg timmert.

Voor de Coöperatie Breedband Borger-Odoorn is de kogel door de kerk. Met de provincie, gemeente en Rabobank als financier gaat begin volgend jaar de schop de grond in, is vorige week bekendgemaakt. Het Drents Glasvezel Collectief (DGC) in Aa en Hunze/Tynaarlo heeft hoge verwachtingen van de samenwerking met Re-Net en Glasvezel Buitenaf. ,,’t Giet deur’’, heeft de organisatie deze week laten weten, maar het snelle internet is er nog niet. Vooraf moeten voldoende mensen zich aanmelden.

De Kop Breed, in het uiterste Noorden van Noordenveld, legde vorig jaar snel internet aan. Midden-Drenthe, net als De Wolden een van de grotere gebieden als het om ‘ver-glazing’ gaat, is op een haar na klaar. ,,Nog twaalf aansluitingen te gaan’’, zegt directielid Roel Seele van Sterk Midden-Drenthe.

De aanleg begon vorig jaar en nadert nu zijn voltooiing. ,,In het eerste jaar zijn er altijd wat problemen. Dat is logisch, maar die zijn nu opgelost. Een netwerk als dit leg je voor 30, 40 jaar aan.’’

Drenthe lijkt op stoom, maar zorgenkindjes zijn er ook. In sommige gevallen is de financiering nog niet (helemaal) rond en moet nog blijken of er vooraf voldoende belangstelling is voor een abonnement. In het verleden zijn deadlines meermalen opgeschoven om toch maar het benodigde aantal gebruikers binnen te harken. Pas als alles in kannen en kruiken is (behalve dan in Westerveld) kan met de daadwerkelijke aanleg worden begonnen. En dat is, meter voor meter, ook een tijdrovende klus. Om de druk op te voeren, kan er nog tot 31 december van dit jaar een lening worden aangevraagd bij de provincie. Daarna gaat het loket dicht. Gaat het lukken? De tijd zal het leren.

En als het Drentse buitengebied dan is voorzien van supersnel internet, heeft het in één klap een fikse voorsprong op steden en dorpen waar ze al ‘enigszins snel internet’ hebben. ,,Nu loopt het buitengebied nog achter. Straks niet meer, maar er blijft sprake van een tweedeling’’, aldus Kippers van Glasvezel De Wolden, het enige initiatief in Drenthe dat er voor heeft gekozen alle adressen in de gemeente te voorzien van glasvezel.